Goed presteren, ook een kwestie van mindset

In september 2015 riep staatsecretaris Dekker op tot uitdagender onderwijs voor goed presterende leerlingen. Dit om van talentvolle leerlingen ook echte uitblinkers te kunnen maken en talent niet onbenut te laten. Een stelling waar denk ik niemand het mee oneens kan zijn. Maar wat mij betreft zit er nog een kant aan deze discussie, een kant die Dekker onbenut heeft gelaten. En dat is de mindset van de docent, de leerling en natuurlijk ook ouders.

Nu het binnen het onderwijs steeds meer over excellentie gaat, lijkt de Nederlandse cultuur wel iets te veranderen. Maar lange tijd zijn wij Nederlanders ook behoorlijk behept geweest met wat calvinistische trekken. Een-‘doe maar normaal, dan doe je al gek genoeg’-houding en de gewoonte om je kop niet boven het maaiveld uit te steken zijn voor ons Nederlanders niet ongebruikelijk.  Het spreekt voor zich dat deze overtuigingen excelleren in de weg staan.

Uit de cirkel breken

Zeggen dat je iets goed kunt en daar in geloven is volgens de wetenschappers Dweck en Liedtka voorwaardelijk om te groeien. Zij hebben de theorie van de mindset tot kunst verheven. Ze onderscheiden twee dominante mindsets van mensen en worden daarin gesteund door de neurowetenschap. De ene mindset bestaat uit overtuigingen gericht op het in stand houden van wat er is. Terwijl de zogenaamde groeimindset gericht is op leren en ontwikkelen. Dit onderzoek is gedaan bij kinderen en leren maar ook binnen organisaties die innoveren en tot slot bij leiders die groei ondersteunen. Het blijkt allemaal een kwestie van mindset, van houding, en dan kun je ver komen.

Een model

Liedtka heeft voor dit doel een model ontwikkeld waarin precies in beeld is gebracht hoe je jezelf (heel veilig) in de vicieuze cirkel kunt houden of hoe je er uit kunt breken en terecht kunt komen in de virtuoze cirkel van groei en ontwikkelen.

Tips uit de wetenschap

Wil je jezelf ontwikkelen, wil je mensen ontwikkelen als docent of als ouder dan zijn dit een aantal tips die de wetenschap verzameld heeft:

1. Kijk niet naar anderen maar naar jezelf!

Je bent zelf verantwoordelijk voor hoe je denkt en naar de wereld kijkt. Wil je dat iets lukt, begin dan met naar jezelf kijken. Wat doe jij? Welke patronen hanteer je? Geloof je dat je kunt groeien?

2. De aap zit niet op je schouder, hij zit in je hoofd! Wijzen naar anderen helpt niet.

Verbeter de wereld (de organisatie of je prestaties) begin dan bij jezelf. Trek je niets aan van wat er allemaal niet kan maar volg je eigen pad. Leg de verantwoordelijkheid voor het bereiken van je doel niet bij anderen. Ga er voor.

3. Het is er al, het is de kunst om het op te sporen!

Grote leiders zijn niet begonnen met één fantastisch idee. Ze kijken om zich heen en zoeken de parels in hun eigen gedrag of organisatie. Het is de kunst om het kleine te laten groeien. Bij jezelf, bij je kinderen en bij je organisatie. Sta je voor een lastige opgave, denk dan aan wat er goed kan gaan, dat helpt om er een succes van te maken.

4. Klein is prachtig!

In navolging van de vorige les: begin klein en laat het groeien. Een klein succes is ook een succes. Bagatelliseer het niet.

5. Wees een pragmatisch leider, ouder, docent!

Je kunt niet alles zelf, dus focus op het laten groeien van anderen. Zoek mensen om je heen die je kunnen helpen die wellicht iets kunnen wat jij niet kunt. Werk aan teams en focus niet op één talent, individu.

6. Snelheid laat groeien!

 

Zorg voor vooruitgang. Houd de voortgang er in en communiceer erover, dat motiveert.

Zes mooie lessen die leerlingen kunnen helpen om meer uit zichzelf te halen. Maar dat vergt wel wat van de mindset van de mannen en vrouwen die voor de klas staan. En van ouders. Weg met de overdreven bescheidenheid. Leerlingen moeten trots kunnen zijn en zelf geloven dat ze iets kunnen. Doe maar normaal, dan doe je al gek genoeg moet nu maar eens voorgoed begraven worden.