Plek der Moeite

Mijn oog

Gisteren zat ik in de auto. En mijn oog viel op een 6 woorden tellend verhaal, namelijk: ‘Ik luister’, zei hij. En zapte. Dit bleef nazoemen in mijn hoofd.

Vergeten tasjes

Ik stel me voor dat een stel op de bank zit, na een drukke dag vol vergaderingen, files, traktaties op school, vergeten tasjes voor de sport, voicemail en tweets. Eindelijk is de rust wedergekeerd in huis. En zij heeft een verhaal. En hij luisterde, zei hij.

Buiten adem

Het lijkt wel of we ons in toenemende mate door de dag zappen. Gehaast komen we binnen en gestrest gaan we naar buiten. We zijn letterlijk en figuurlijk buiten adem. We gunnen onszelf onvoldoende tijd om uit het raam te staren, te mijmeren, met hoofd & hart te luisteren naar anderen en jezelf, ideeën naar boven te laten borrelen en stil te staan bij hetgeen je doet, zegt en voelt. Kortom, zijn we ons nog wel voldoende bewust van onszelf? Ik geloof namelijk dat zelfbewustzijn een belangrijk ingrediënt is voor lerend en veranderend vermogen. Jezelf tot een mooier mens maken, begint bij zelfbewustzijn wat mij betreft.

Spanning

En dat brengt mij bij de Plek der Moeite. Als eerste beschreven door Kooistra (1988) en later ook door Wierdsma (2010). De Plek der Moeite is een gebied of een periode waar hoorbaar en zichtbaar spanning is. Het is zo’n plek die je het liefst wilt vermijden of waar je zo snel mogelijk vandaan wilt.

Plek van Ontmoeting

Het is de moeite waard om juist zo’n plek te verkennen. Door dit alleen of in een groep te doen ontstaan (collectieve) leerprocessen waar regels, inzichten en principes worden gedeeld en gewaardeerd. Daardoor neemt het zelfbewustzijn of het collectieve bewustzijn toe.  Zo kan de Plek der Moeite een Plek van Ontmoeting worden.

Aandacht

De Plek der Moeite betreden is simpel maar niet eenvoudig. Bijvoorbeeld in het klein kan dat een tweegesprek zijn waarin de verteller spreekt over een gebied of periode waar spanning is of was. En waar de luisteraar niets anders hoeft te doen dan aandacht te hebben en de repeterende vraag te stellen: ‘Is dit de Plek der Moeite?’.

De essentie

Wat er gebeurt is dat de verteller uitgedaagd wordt, door de repeterende vraag, de Plek der Moeite te verkennen. Telkens als de verteller stokt in het verhaal en denkt de essentie te hebben, stelt de vragensteller zijn vraag. Dit gaat door tot het moment dat de Plek der Moeite is gevonden. Daarmee wordt de verteller zich bewust van die Plek en daardoor van zichzelf. ‘Dankje’, zei zij. En lachte opgelucht.